- Ζαγορά
- Ορεινή κωμόπολη (υψόμ. 500 μ., 2.389 κάτ.) στην πρώην επαρχία Βόλου του νομού Μαγνησίας. Βρίσκεται στις ανατολικές πλαγιές του Πηλίου με Θέα προς το Αιγαίο. Αποτελεί έδρα του ομώνυμου δήμου.
Η Z. είναι η ιδιαίτερη πατρίδα του ποιητή Πέτρου Μάγνη (Κ. Κωνσταντινίδη), του οποίου το σπίτι έχει χαρακτηριστεί «ιστορικώς διατηρητέον μνημείον». Ο ίδιος χαρακτηρισμός έχει δοθεί και σε αρκετά σπίτια που βρίσκονται γύρω από την πλατεία του Αγίου Γεωργίου καθώς και στο οίκημα στο οποίο στεγαζόταν το σχολείο όπου φοίτησε ο Ρήγας Φεραίος ή Βελεστινλής.
Ιστορία. Στη θέση της Ζ. βρισκόταν η αρχαία πόλη Μύραι. Κατά τον Μεσαίωνα υπήρχαν δύο παραλιακά χωριά με την ίδια ονομασία. Οι κάτοικοί τους, φοβούμενοι τις επιδρομές των πειρατών, στράφηκαν στα ορεινά όπου έχτισαν τη σημερινή κωμόπολη. Στα χρόνια της τουρκοκρατίας, η περιοχή λεγόταν Σωτήρα Ζ. και οι κάτοικοί της διέπρεπαν ως βιοτέχνες υφαντών. Τα προϊόντα των αργαλειών τους ήταν περιζήτητα στις αγορές της Κωνσταντινούπολης, της Θεσσαλονίκης και της Σμύρνης. Μεγάλη φήμη είχαν και τα μεταξωτά τους, που τα διοχέτευαν στη Βενετία. Για να διευρύνουν μάλιστα τις εξαγωγές τους, οι Ζαγοριανοί επένδυσαν στην απόκτηση εμπορικού στόλου. Από το 1650 επικράτησε το όνομα Ζ. Η οικονομική της άνοδος αποκορυφώθηκε τον 17o και τον 18o αι. Πολλοί Ζαγοριανοί εγκαταστάθηκαν στο εξωτερικό απ’ όπου ενίσχυαν οικονομικά την πατρίδα τους. Από τότε λειτουργούσαν στη Ζ. δύο σχολεία. Το ένα ονομαζόταν Σχολείο και το άλλο Ελληνομουσείο. Όταν, στα μέσα του 18ου αι., εγκαταστάθηκε στη Ζ. ο πατριάρχης Καλλίνικος, το δεύτερο σχολείο αναδιοργανώθηκε. Με τη χρηματική βοήθεια του Ιωάννη Πρίγκου, Ζαγοριανού εμπόρου, ανεγέρθηκε νέο (1777), που διέθετε αξιόλογη βιβλιοθήκη, αλλά στα πρώτα χρόνια της Επανάστασης, το σχολείο διαλύθηκε. Εκεί φοίτησε και ο Ρήγας.
Οι Ζαγοριανοί ανήκαν στους πρωτεργάτες της Επανάστασης (5 Μαΐου 1821) και το 1878, όταν τα χωριά του Πηλίου εξεγέρθηκαν και πάλι, η Ζ. αποτέλεσε έδρα της επαναστατικής κυβέρνησης, με πρόεδρο τον Ιερώνυμο Κασσαβέτη. Το κίνημα αυτό απέτυχε αλλά είχε ως αποτέλεσμα την παραχώρηση της Θεσσαλίας στην Ελλάδα.
Η Ζ. υπέστη μεγάλες καταστροφές από τα στρατεύματα Κατοχής και στη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου πολέμου. Ακολούθησαν οι σεισμοί του 1955 που συνετέλεσαν καθοριστικά στη μείωση του πληθυσμού. Παρ’ όλα αυτά, από το 1960 άρχισαν και πάλι να βελτιώνονται οι οικονομικές συνθήκες της περιοχής, με την ανάπτυξη του τοπικού τουρισμού.
Η εκκλησία της Αγίας Παρασκευής στη Ζαγορά, μία από τις παλαιότερες και ιστορικότερες κωμοπόλεις του Πηλίου.
Dictionary of Greek. 2013.